06.05.2013
A jakiego sposobu transliteracji używa się na Ukrainie?
Po uzyskaniu niepodległości Ukrainy (1991 r.), Terminologiczna Komisja ds. Nauk Przyrodniczych Kijowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki, bazując na fonetyczno-graficznych tradycjach języka ukraińskiego i innych języków słowiańskich, opracowała dwustronny system automatycznej transliteracji, zbudowany za zasadzie fonetycznej. Rozporządzeniem Gabinetu Ministrów Ukrainy z dnia 31 marca 1995 r. nr 231 „O zatwierdzeniu Zasad sporządzania i wydawania paszportów zagranicznych obywateli Ukrainy […]”zmieniono sposób transliteracji, stosowany w ZSRR. Następnie z niewielkimi zmianami transliterowano imiona i nazwiska na podstawie Zarządzenia nr 9 Ukraińskiej Komisji ds. Terminologii Prawniczej (Protokół nr 2) z dnia 19 kwietnia 1996 r. zatwierdzonego przez Ministra Sprawiedliwości Ukrainy, które wprowadziło nową „tabelę normatywną” dla odtworzenia ukraińskich nazw własnych w ustawach i dokumentach urzędowych (rozwiązania zaczerpnięte z języka angielskiego).
Z kolei w 2007 r. wprowadzono nowe Rozporządzenie Gabinetu Ministrów Ukrainy z dnia 26 czerwca 2007 r. nr 858 „Techniczny opis oraz wzór paszportu obywatela Ukrainy”, które zobowiązało (w praktyce jednak nieskutecznie) podczas sporządzania paszportów zagranicznych. Rozporządzeniem Gabinetu Ministrów Ukrainy z dnia 27 stycznia 2010 r. nr 55-2010 „O sposobie transliteracji ukraińskiego alfabetu łacinką”, obowiązującym do dnia dzisiejszego, kolejny raz zmieniono tabelę transliteracji ukraińskiego alfabetu łacinką.
Obecnie na Ukrainie stosuje się kilka różnych standardów transliteracji. Należy do nich, wśród wielu innych wymienić standard „naukowy” (tzw. tradycyjny) i standard naukowy „ISO/R 9:1968”, standard „ISO 9:1995 (GOST 7.79 A)” oraz „GOST 7.79-2000 Б”, „ALA-LC”, a także wspomniane „GBN/PCGN (1965)” i transliteracja „angielska”, czy też „niemiecka” oraz „francuska". Z relacji samych Ukraińców wynika, że często w urzędach podczas wydawania paszportów zagranicznych są pytani przez urzędników "jak Pan/Pani sobie życzy być zapisany/a ("Mykhaylo" czy "Mykhailo"/"Nataliya" czy "Nataliia")"?. Zaobserwowałam również, że często przy wymianie paszportu powielany jest po prostu zapis z poprzedniego (wymienianego) paszportu, mimo, że nie zgadza się on z obecnie obowiązującymi na Ukrainie przepisami.
Stąd właśnie od czasów Związku Radzieckiego do dnia dzisiejszego w paszportach zagranicznych, dokumentach urzędowych Ukraińców, a także w tłumaczeniach sporządzanych na podstawie dokumentów ukraińskich (sporządzonych częściowo w języku rosyjskim, a częściowo w języku ukraińskim) stosowano różne sposoby transliteracji imion i nazwisk. Nawet ta sama osoba może posiadać kilka różnych zapisów swojego imienia i nazwiska. Jednocześnie w obrębie jednej rodziny członkowie (np. małżonkowie, rodzeństwo) posiadają inne zapisy nazwiska.
W naszej działalności tłumaczeniowej opieramy się (z uwzględnieniem przepisów wyżej omówionych aktów prawnych), regulaminem wewnętrznym "O transliteracji imion, nazwisk i nazw własnych, zapisanych alfabetem innym niż łaciński " opracowanym przez mnie (po kilku latach przygotowań) w bieżącym roku. Obecnie znajdujemy się w procesie wdrażania tego regulaminu w UKRAINNICE. Funkcjonuje sprawnie, ujednolica dokumenty sporządzane przez różnych tłumaczy w naszej firmie oraz uwzględnia uzasadnione zalecenia urzędników oraz interesy samego cudzoziemca. Wszelkie pytania proszę kierować na maila: tlumacz@ukrainnika.pl z dopiskiem "transliteracja".
. .